صنعا – سبأ | گزارش: فاطمه الهمدانی
فتیله‌ی درگیری کشمیر میان هند و پاکستان پس از 26 سال آتش‌بس، بار دیگر شعله‌ور شده و در صدر اخبار قرار گرفته است و نگرانی‌ها از بروز جنگی هسته‌ای میان این دو کشور همسایه را برانگیخته است.
در تاریخ 23 آوریل 2025، بحران دیپلماتیک جدیدی میان دو کشور در پی حمله‌ای تروریستی در دره‌ی بایساران در کشمیر رخ داد که منجر به کشته شدن 25 گردشگر و یک شهروند محلی و زخمی شدن بیش از 20 نفر دیگر شد.
هند، پاکستان را به حمایت از تروریسم فرامرزی متهم کرد و اقدام به اخراج دیپلمات‌ها، تعلیق صدور ویزا، بستن مرزها و خروج از معاهده آب رود سند نمود. پاکستان نیز این اتهامات را رد کرده و با اقدامات مشابهی چون اخراج دیپلمات‌ها، تعلیق ویزاها، اعمال محدودیت‌های تجاری و بستن حریم هوایی و گذرگاه‌های مرزی پاسخ داد.
کمیته امنیت کابینه هند (CCS) از شهروندان هندی خواست تا به شدت از سفر به پاکستان خودداری کنند و آن دسته از هندی‌هایی که در حال حاضر در این کشور حضور دارند، در اسرع وقت بازگردند.
این تنش‌ها باعث شد سازمان ملل متحد طی دو روز از آغاز بحران، هند و پاکستان را به خویشتن‌داری حداکثری فرا بخواند.
تنش‌ها زمانی تشدید شد که یک مقام ارشد پاکستانی صبح چهارشنبه گذشته ادعا کرد که "اطلاعات موثقی" دارد که نشان می‌دهد دهلی نو قصد دارد در دو روز آینده حمله‌ای نظامی علیه اسلام‌آباد انجام دهد.
در هفته گذشته، هر دو کشور قدرت نظامی خود را به نمایش گذاشتند. پاکستان روز سه‌شنبه یک پهپاد هندی را که برای "جاسوسی" در منطقه مورد مناقشه کشمیر استفاده می‌شد، سرنگون کرد. به گفته منابع امنیتی پاکستانی به شبکه CNN.
دو روز پیش از آن، نیروی دریایی هند اعلام کرد حملات موشکی آزمایشی‌ای انجام داده است "برای تأیید مجدد آمادگی سکوها، سامانه‌ها و نیروها برای اجرای حمله‌ای دقیق و دوربرد".
در خط کنترل کشمیر نیز تنش‌ها افزایش یافت و به مدت پنج شب متوالی میان نیروهای دو طرف تبادل آتش صورت گرفت.
این وضعیت واکنش‌های بین‌المللی را در پی داشت. وزیر امور خارجه آمریکا، مارکو روبیو، از هند و پاکستان خواست تا تنش‌ها را کاهش دهند.
چین که ادعای مالکیت بر بخشی از کشمیر را نیز دارد و در سال‌های اخیر به پاکستان نزدیک شده است، از دو طرف خواست خویشتن‌داری نشان دهند.
تحلیل‌گران سیاسی احتمال بروز جنگی هسته‌ای را بعید ندانسته‌اند، مگر آنکه جامعه بین‌المللی برای کنترل این بحران وارد عمل شود و روند صلح را احیا کند، به‌ویژه با توجه به ریشه‌های تاریخی این منازعه که به دهه 1940 بازمی‌گردد.
آخرین درگیری رسمی میان دو کشور در سال 1999 رخ داد، در حالی که مناقشه بر سر منطقه کشمیر به سال 1947 و تقسیم هند بازمی‌گردد، که از پیامدهای جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود.
درگیری‌های سه‌گانه بر سر کشمیر شامل جنگ‌های هند و پاکستان در سال‌های 1947، 1965 و جنگ کارگیل در سال 1999 می‌شود. دو کشور همچنین بر سر کنترل منطقه یخی سیاچن اختلافات متعددی داشته‌اند.
در سال 1998، هر دو کشور آزمایش‌های هسته‌ای انجام دادند. تا امروز، همچنان درگیری نظامی پنهانی در منطقه‌ی کشمیر – با اکثریت مسلمان – ادامه دارد؛ منطقه‌ای که رهبر هندوگرای آن، در سال 1947، برای مقابله با شورشیان تحت حمایت پاکستان به هند پیوست.
این پیوستن، موجب بروز اولین جنگ هند و پاکستان شد و منطقه کشمیر چند ماه پس از استقلال، میان دو کشور تقسیم گردید.
هند مدعی مالکیت کامل ایالت جامو و کشمیر است و از سال 2010 حدود 43 درصد آن را اداره می‌کند: شامل جامو، دره کشمیر، لداخ و منطقه یخی سیاچن.
در مقابل، پاکستان حدود 37 درصد این منطقه را در کنترل دارد که به "کشمیر آزاد" و "گلگت-بلتستان" معروف است، اما هند آن را بخشی از قلمرو خود می‌داند.
ناظران معتقدند که "پس از هفت دهه منازعه، کشمیر همچنان کانون تنشی پایدار میان هند و پاکستان باقی مانده است که مهار آن ممکن نیست مگر با تعیین سرنوشت نهایی این منطقه؛ سرنوشتی که دو کشور را در آستانه شلیک یک گلوله از کشاندن جهان به فاجعه‌ای هسته‌ای قرار داده است."